Waarom een gebruiksaanwijzing?
Jouw gebruiksaanwijzing geeft aan wat wel en niet voor jou werkt. Waar krijg je energie van? Wat heb je nodig om goed te kunnen functioneren? Waar liggen je grenzen, en hoe kom je daarachter? Herken je de signalen? Maar ook: hoe communiceer je daar helder over? Het kennen en toepassen van je eigen gebruiksaanwijzing zorgt ervoor dat je keuzes maakt die bij je passen. En dat je loslaat wat niet (meer) bij je past. Of het nu gaat om werk, opleiding, vrienden of lifestyle.
Een goed reden om jouw eigen gebruiksaanwijzing te ontwerpen!
Wat is een gebruiksaanwijzing niet?
Mijn enthousiaste coachee en gadgetjunkie Tim stuurde mij onlangs de gebruiksaanwijzing door van Alexander Klöpping. Je kent Alexander misschien als internetjournalist, of als tafelheer bij DWDD. Ik vind Alexander een leuke, sprankelende en helder formulerende man. Gaaf dat hij en z’n collega’s met gebruiksaanwijzingen werken!
Alexander en zijn collega’s omschrijven een gebruiksaanwijzing als volgt: ‘a living and breathing document which gives really concrete pointers on how to work with you. So people understand why you do things, or act in a certain way’.
Dat is een mooie definitie. Een gebruiksaanwijzing is geen statisch document. Je leven verandert, en dus ook je omstandigheden, waarden, gewoontes. Maar ik moest wel even slikken toen ik Alexanders gebruiksaanwijzing las. Niet alleen was hij erg lang, zo’n 7 pagina’s. Ook schreef hij: ‘I’m stubborn, dominant, harsh, sceptical and competitive. And, unfortunately, not very polite’.
Hier haak ik af. Een gebruiksaanwijzing is geen egodocument, waarin je je negatieve karaktertrekken over de schutting gooit met als boodschap: dit ben ik nu eenmaal, doe het er maar mee.
Wat is een gebruiksaanwijzing wel?
Je gebruiksaanwijzing is een instrument om met jezelf te leren dealen. Ook is het een hulpmiddel voor je omgeving. Je maakt anderen duidelijk waarom je iets op een bepaalde manier doet. Dit betekent dat je eerst jezelf leert kennen. Je gaat verder ontdekken waarom je in sommige situaties over je grenzen gaat. Maar vooral: wat helpt jou om dat te voorkomen of op te lossen. En hoe communiceer je dat naar anderen. Hoe kunnen zij jou daarbij helpen? Je neemt dan de regie over je eigen leven.
Dus niet: ik kan enorme woedeaanvallen krijgen. Bedenk wat deze boodschap met iemand doet. Ik zou zelf een blokje om gaan als iemand dat tegen me zou zeggen. Hoezo dreigend….
Het helpt jezelf en anderen niet om beter met jou om te gaan.
De vraag is: hoe kun je woedeaanvallen voor zijn, en wat helpt je als je toch boos bent geworden?
Bijvoorbeeld: ‘als ik niet meer begrijp wat ik moet doen, kan ik in paniek raken. Ik reageer dan door enorm woedend te worden. Duidelijke uitleg is voor mij belangrijk. En, dat ik durf te vragen wat ik niet snap. Als ik toch boos ben geworden, kun je mij het beste even alleen laten tot ik weer rustig ben.
Zie je het verschil?
Dit vind ik ook een mooi voorbeeld:
Ik heb al 2 keer een burnout gehad. Daarom is de balans werk/prive heel belangrijk voor mij. Dit betekent dat ik parttime werk. Of ’s avonds geen werk meer mee naar huis neem.
Helder!
Ingrediënten voor een goede gebruiksaanwijzing
Je waarden
Deze geven aan wat echt belangrijk voor je is. Ben jij hulpvaardig, creatief, spiritueel? Voor Alexander Klöpping is zijn gezin erg belangrijk. Dit maakt dat hij zijn werktijden erop aanpast, en nooit in het weekend werkt. Jouw waarden zijn je motor.
Wat voor type ben je
Hoe denk je, hoe neem je de wereld waar, en hoe reageer je? Ben jij bijvoorbeeld meer extravert of introvert? Meer een denker, of een voeler? Zie jij altijd eerst de verschillen, of eerst de overeenkomsten? Ben jij van de details of van de grote lijnen? Dit worden ook wel metaprogramma’s genoemd. Op internet vind je er nog veel meer.
Waar krijg je energie van?
Als je jezelf een beetje kent, krijg je al snel door wat wel en wat niet voor je werkt. Als jij introvert bent, laad jij je batterij waarschijnlijk anders op dan iemand die meer extravert georiënteerd is. Het is daarnaast ook altijd handig om je bewust te worden van je energiehuishouding.
Observeer jezelf eens een dag, of een week. Wat waren stressvolle momenten, en wat helpt jou dan? Waar loop je op leeg, en wat maakt je vrolijk en ontspannen? Herken je patronen? Deze kennis kan je handvaten geven om er in de toekomst handiger mee om te gaan.
Zo vertelde iemand mij laatst dat ze zo lang gesprekken ‘uitzat’ waar ze helemaal geen energie van kreeg. Dat was een patroon geworden die voortkwam uit haar overtuiging dat dit beleefd was. Deze gewoonte had haar jarenlang vele uren had gekost. Zonde…. Nu heeft ze een heel scala aan instrumenten om zo’n gesprek vriendelijk af te kappen. Ze zorgt beter voor zichzelf, en houdt haar energie langer vast.
Je gewoontes en ritme
Die geven kleur aan wie jij bent. Wat is je ritme? Ben je een slow starter? Avondmens? Ben je ’s ochtends meteen ‘aan’of duurt dat nog een paar koppen koffie?
Je gewoontes kunnen echter ook verlamming blootleggen, of vermijdingsgedrag. Wat betekent het als je dagelijks urenlang aan het gamen bent? Flow en passie, of zit daar ook angst achter om het leven aan te gaan, en naar buiten te treden?
Je beperkingen
We hebben allemaal onze gevoeligheden of beperkingen. Niemand komt zonder butsen door het leven. Het kan zijn dat je rolstoelgebonden bent. Dan is de fysieke toegankelijkheid van gebouwen of de openbare ruimte een issue. Als je 2 burnouts achter de rug hebt, zegt dat waarschijnlijk iets over je belastbaarheid.
Hoe geef je dit aan? Bijvoorbeeld op je werk?
Koppel dit vooral aan wat je nodig hebt om goed te kunnen functioneren. Als jij tijdens een vergadering af en toe even weg mag lopen hoeft er helemaal niks aan de hand te zijn. De gedachte dat je door je beperking maar beter helemaal niet kan solliciteren, kan je juist in de weg zitten.
Is dat bij jou het geval? Zoek een coach die samen met jou gaat werken aan het van deze belemmerende gedachten.
Goed communiceren is belangrijk!
Het is jouw gebruiksaanwijzing, het goed communiceren van je gebruiksaanwijzing is dus ook jouw verantwoordelijkheid. Neem de regie en laat jezelf zien!