(Zonder je smartphone weg te hoeven leggen)
Zou het echt helpen, social media uit je leven bannen als geneesmiddel tegen een burn-out? Ik geloof er niks van.
Ik snáp het wel. Als je verslaafd bent, kun je de verleiding maar beter niet te dicht in de buurt hebben. Ik heb om die reden tegenwoordig maar liever geen stroopwafels in huis.
Maar stel, je besluit om instagram, facebook en snapchat uit je leven te bannen. Dan zit dat gedroomde succesvolle, perfecte leven toch al in je brein getattoeerd. En niet alleen in jouw brein. Waarschijnlijk ook in het brein van jouw vrienden en vriendinnen.
De kans dat jij opgebrand raakt, nog voordat je goed en wel aan je volwassen leven bent begonnen, is tegenwoordig best groot. Ik kan me voorstellen dat je hier bang voor bent. Een terechte angst. Als je tegen een burnout aan zit gebruik je energie waarvan je niet zoveel meer hebt. Alsof je uit de reservetank aan het tappen bent, zonder dat je bijtankt. Als je eenmaal een burnout hebt, is je reservetank helemaal leeg en kan het lang duren voordat je weer hersteld bent. Soms wel jaren.
Dat moet je niet willen. Zit je in de gevarenzone? Werk je keihard en ben je te vaak gespannen en doodmoe, terwijl je toch niet kunt slapen?
Voorkom die burn-out!
Waarom krijgen zoveel jonge mensen een burn-out?
Stel, je bent een jonge vrouw van zo’n 25 jaar. Je hebt altijd je stinkende best gedaan om je aan te passen aan wat er van je gevraagd werd. Vwo gehaald, gestudeerd, backpackend door India gereisd. Misschien heb je wel Engelse les gegeven aan kinderen in Vietnam. Je hebt genoeg vriendinnen en een leuke vriend met wie je binnenkort gaat samenwonen.
Van buiten ziet het er allemaal hartstikke tof uit.
Maar van binnen voel je je leeg en overspannen tegelijk. En twijfel je continu. Want misschien had je liever een Hbo-opleiding gedaan. Of gedroeg je je als een partygirl terwijl je liever op de bank zat met je poes en Netflix. Of vond je een tentje op camping La Bucherie in de Dordogne eigenlijk veel leuker dan dat vermoeiende gezeul in India met je veel te zware rugzak. Herken je het beeld?
En als klap op de vuurpijl zegt je opa ook nog dat je studententijd de mooiste tijd van je leven is. Maar dat ervaar je helemaal niet zo. Zal dus wel aan jou liggen.
Dat je dit hebt volgehouden is een enorme kracht! En kost tegelijkertijd enorm veel energie. Je brein heeft waarschijnlijk jarenlang overuren gemaakt om dit allemaal voor elkaar te boksen.
Zo lang je leven nog redelijk overzichtelijk is, is er nog niet zoveel aan de hand. Dan regel je je Netflixavonden wel. Maar zodra er iets groots gebeurt stort het kaartenhuis in elkaar. Je gaat bijvoorbeeld samenwonen. Of je krijgt je eerste kind. Of een nieuwe baan die net wat meer van je vraagt. Dit zijn allemaal situaties waarbij het licht kan uitgaan. Je hebt een burn-out.
Maar hoe voorkom je nou die burn-out?
Leer je eigen gebruikshandleiding kennen
Waar krijg je energie van? Ben je meer introvert, of extravert? Ofwel: kosten mensen je energie, of geven ze je energie? Wat zijn je gewoonten, en wat heb je nodig om te kunnen functioneren? hoe reageer je als het ongemakkelijk en spannend wordt?
Handig om te weten! Zeker wanneer je vaak een vol hoofd hebt, of stressgevoelig bent. Als je je gebruiksaanwijzing kent, is het zinvol je gedrag hierop aan te passen. Dat kan confronterend zijn. Omdat je er misschien wel achter komt dat je vaak mensen toelaat in je leven waar je eigenlijk geen ruimte voor hebt. Zoals die buurvrouw die vaker dan je lief is aanbelt en haar lief en leed over je uitstort. Het is maar een voorbeeld, maar je snapt vast wat ik bedoel.
Je zult hiermee moeten oefenen. Dit betekent dat je zinnetjes paraat hebt als ze weer eens aanbelt. En dat je haar gefronste wenkbrauwen leert negeren.
Maar het is het waard, en het zal steeds makkelijker gaan.
Durf te kiezen
Bijna niet te doen toch? We hebben gewoon te veel te kiezen. Zoals ook Barry Schwartz, auteur van The paradox of choice in zijn Ted talk aangeeft.
Nota bene uit 2005. Toen was het al erg.
Dat we zoveel keuze hebben verlamt ons niet alleen, maar maakt ook dat onze verwachtingen veel groter zijn. En als we dan die perfecte jeans kiezen, dan zijn we er toch minder gelukkig mee dan wanneer we hadden kunnen kiezen uit slechts 3 modellen, aldus Schwartz.
Maar het gaat natuurlijk niet (alleen) om die perfecte jeans. Het gaat natuurlijk vooral om dat perfecte leven, en de illusie dat je dat kan creëren door de perfecte studie, partner, baan te kiezen. Uiteindelijk leidt die overload aan keuzemogelijkheden alleen maar tot besluiteloosheid en een gebrek aan focus. En paniek; als je het ene kiest, kies je dus ook heel veel niet.
Ik snap die FOMO, fear of missing out, best hoor. Ik had er ook last van, en ben al een stuk ouder dan 25. Het is dus echt niet alleen van deze tijd. Gelukkig weet ik dat je inderdaad heel veel gaat missen in het leven. En dat dat allemaal niet zo wereldschokkend meer is als je de vijftig gepasseerd bent. Dat moet je maar even van me aannemen.
Het belangrijkste is dat je kiest! Het zou je zomaar iets waardevols kunnen opleveren. Ook al brengt het uiteindelijk niet wat je verwacht.
Als je deze gedachte nou echt ondraaglijk vindt, dan heb je misschien iets aan de volgende tip:
Leer rotgevoelens te verduren
Luister niet naar al die experts die de millenials beschuldigen van een lage frustratietolerantie en verwend gedrag. Jullie zouden te veel gericht zijn op genot en geluk, en verwachten dat het leven in een stijgende lijn verloopt.
Dit vergroot je schuldgevoel, en helpt je niet verder.
Dat neemt niet weg dat het belangrijk is om te leren omgaan met tegenslag. Volgens Martine Delfos, biopsycholoog, zijn rotgevoelens belangrijk. Ze vormen je. Als je die leert dragen dan overwin je jezelf en je moeilijkheden. Dan ga je ook aan wat je aan kunt, en laat je liggen wat je niet aan kunt.
Daar gaat het volgens mij helemaal om. Dat je aangaat wat je aan kunt.
Dat is niet altijd makkelijk. Als je je eigen gebruiksaanwijzing leert kennen, keuzes maakt en daar naar gaat leven, kun je best wat van die rotgevoelens tegenkomen die je normaal gesproken zo graag uit de weg gaat. Je zult je misschien eenzaam gaan voelen, omdat je even de aansluiting mist. Je zult ook wat belemmerende overtuigingen moeten gaan tackelen. Zoals: ‘ik moet altijd klaarstaan voor mijn buurvrouw’. Of: ‘als ik niet iedere zaterdagavond met vriendinnen uit ga, ben ik saai’.
Je zult moeten veranderen, en dat is lastig. Je brein gaat tegensputteren, want dat houdt niet van verrassingen. Daarom is het belangrijk dat je dit in kleine stapjes doet. Hiermee pluk je de vruchten voor de rest van je leven. Je ontwikkelt daarmee ook delen van het brein die je, ook in de verre toekomst, gaan helpen om succesvol te zijn en je doelen te bereiken.
Ik ben benieuwd welke stappen jij gaat zetten om je tank gevuld te houden!
Heb je vragen, aanvullingen, opmerkingen of kritiek? Graag! Je weet me te vinden.